ดอกของบัวปทุมชาติ สามารถพบได้ 2 สี คือ สีขาวและสีชมพู โดยรูปทรงดอกทั่วไปมีทั้งลักษณะดอกแหลม
กลีบเลี้ยง มีลักษณะคล้ายกลีบดอกแต่อยู่ด้านนอกสุด มีตั้งแต่ 4-6 กลับ
กลีบดอก บัวปทุมชาติจะมีกลีบกว้าง มีปลายเรียวแหลมโค้งงอเข้าด้านในมาก และมีเส้นเรียงตัวเป็นระยะตามแนวยาวอยู่บนกลีบดอก
เกสร มีทั้งเกสรตัวเมียและเกสรตัวผู้ โดยเกสรตัวเมียเป็นรูปคล้ายกรวยหงายปากตัด ภายในมีช่องรีงไข่และมียอดเกสรเรียงรายเป็นวงอยู่บนหน้าตัดของกรวยประมาณ 5-15 อัน ทั้งยังมีเกสรตัวผู้เป็นจำนวนมาก บางสายพันธุ์มีลักษณะคล้ายกลีบดอกมีส่วนปลายเป็นก้านชูขึ้น และมีอับเกสรตัวผู้เรียงล้อมรอบส่วนฐานของรังไข่
ก้านดอก ก้านใบของบัวสกุลปทุมชาติ มีลักษณะกลม เปลือกแข็งหนามเรียงอยู่ทั้วทั้งก้าน โดยชูก้านขึ้นเหนือน้ำ (ซึ่งยังมีบัวปทุมชาติบางพันธุ์สามารถชูขึ้นเหนือน้ำได้สูงถึง 2 มเตร)
ใบของบัวปทุมชาติ ใบของบัวสกุลปทุมชาติจะมีสีเขียวอมเทา ใบค่อนข้างกลมคล้ายจาน ผิวใบด้านบนมีขนอ่อน ๆ และมีนวนตองเคลือบอยู่ด้านบนของใบ จึงทำให้น้ำไม่เกาะใบบัว ส่วนต้นอ่อนของต้นบัวจะลอยอยู่ปริ่มน้ำและใบที่แก่จะชูพ้นน้ำ
